Έτοιμη η Ευρώπη να συνεργαστεί με τον Ομπάμα

Των Thom Shanker και Helene Cooper
New York Times

Μετά την αντιπαράθεση με την κυβέρνηση Μπους σε μία σειρά ζητημάτων, κυβερνήσεις ευρωπαϊκών κρατών δίνουν ενδείξεις ότι ίσως να είναι περισσότερο πρόθυμες να συνεργαστούν με τον εκλελεγμένο πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα σε ένα φάσμα θεμάτων που έχουν περιέλθει σε τέλμα, περιλαμβανομένης της μεταφοράς στο έδαφος τους κρατουμένων από την βάση του Γκουαντάναμο και ενίσχυσης των κυρώσεων κατά του Ιράν.

Ωστόσο αυτό δεν θα είναι χωρίς προβλήματα. Ευρωπαίοι διπλωμάτες δηλώνουν ότι θα πιέσουν τον Ομπάμα να διασκεδάσει τις ανησυχίες της Ρωσίας αναφορικά με τα σχέδια της Ουάσιγκτον για εγκατάσταση πυραυλικής ομπρέλας στην Ευρώπη. Την ίδια στιγμή, Αμερικανοί αξιωματούχοι θεωρούν βέβαιο ότι η κυβέρνηση Ομπάμα θα ασκήσει πιέσεις ώστε οι χώρες-σύμμαχοι να ενισχύσουν πρακτικά την δύναμη του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν.

«Οι Ευρωπαίοι είναι πεπεισμένοι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα ζητήσουν περισσότερα», δήλωσε ανώτατος Αμερικανός αξιωματούχος, προσθέτοντας ότι το ερώτημα είναι κατά πόσον θα υπάρξει και σε ποιο βαθμό ανταπόκριση.

Eνα ζήτημα που ίσως επανέλθει προς συζήτηση, είναι η μεταφορά κρατουμένων από το Γκουαντάναμο σε χώρες της Ευρώπης. Αν και μέχρι σήμερα δεν υπάρχει ομοφωνία, εντούτοις ορισμένες χώρες, καθοδηγούμενες από την Γερμανία και την Πορτογαλία, δεν έχουν αποκλείσει ένα τέτοιο ενδεχόμενο, νοουμένου ότι ο Ομπάμα θα τηρήσει την υπόσχεση του για οριστικό κλείσιμο της βάσης.

Ο εκπρόσωπος της γερμανικής κυβέρνησης Τόμας Στεγκ, δήλωσε ότι μία τέτοια συμφωνία θα διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην πρόθεση του Ομπάμα να κλείσει την φυλακή, προσθέτοντας ωστόσο ότι η επανεγκατάσταση κρατουμένων σε χώρες της Ευρώπης θα αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης μεταξύ όλων των κρατών-μελών.

Παρόμοια στάση τηρεί και το Γαλλικό υπουργείο εξωτερικών, που ζητά την διαμόρφωση κοινής πολιτικής, ενώ ορισμένοι ευρωπαίοι διπλωμάτες έχουν ήδη δηλώσει ότι θα αρχίσουν να επεξεργάζονται συγκεκριμένα σχέδια.

Οι πληροφορίες περί της πρόθεσης ευρωπαικών χωρών να εξετάσουν ένα τέτοιο ενδεχόμενο, έχουν εξοργίσει την απερχόμενη κυβέρνηση Μπους, που επανειλημμένα είχε πιέσει για την αποδοχή μίας τέτοιας πρότασης. Η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Ντάνα Περίνο, έκανε λόγο για εποικοδομητικό βήμα, εκφράζοντας την ίδια στιγμή ικανοποίηση για το ότι ευρωπαϊκές χώρες είναι πρόθυμες να συνδράμουν τον αγώνα για αντιμετώπιση της διεθνούς τρομοκρατίας. Ο εκπρόσωπος του ”Στέιτ Ντιπάρτμεντ Σον Μακόρμακ, δήλωσε από πλευράς του ότι τα εύσημα θα πρέπει να δοθούν στην υπουργό εξωτερικών Κοντολίζα Ραις, τονίζοντας ότι η αλλαγή της στάσης ευρωπαϊκών κρατών, δεν συνέβη εν μία νυχτί.

Ο κύριος Μακόρμακ επαίνεσε ιδιαίτερα την Πορτογαλία, η οποία, όπως είπε, άνοιξε τον δρόμο για την υιοθέτηση μιας νέας στάσης εκ μέρους της Ευρώπης. Ο υπουργός εξωτερικών της χώρας Λουίς Αμάτο, κάλεσε μάλιστα πρόσφατα τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να βοηθήσουν τις Ηνωμένες Πολιτείες να κλείσει το Γκουαντάναμο, αποδεχόμενες την μεταφορά στο έδαφος τους κρατουμένων από τρίτες χώρες. Ωστόσο σε ιδιωτικές συζητήσεις, ευρωπαίοι διπλωμάτες δήλωσαν ότι η πρόθεση τους να βοηθήσουν τον Ομπάμα, δεν έχει να κάνει με μία «βελούδινη περίοδο» στις σχέσεις των δύο μερών. Μία τέτοια κίνηση, πρόσθεσαν, θα επιτρέψει στις κυβερνήσεις ευρωπαϊκών κρατών να αποκαταστήσουν την αξιοπιστία τους ανάμεσα στον τοπικό μουσουλμανικό πληθυσμό. Οι σύμμαχοι της Αμερικής είναι ενδεχόμενο να είναι περισσότερο πρόθυμοι να βοηθήσουν τον Ομπάμα στο θέμα του Ιράν – νοουμένου, όπως δήλωσε Ευρωπαίος διπλωμάτης, ότι θα τηρήσει την υπόσχεση του να εμπλακεί σε απευθείας και χωρίς όρους διαπραγματεύσεις με Ιρανούς αξιωματούχους.

Σε αντάλλαγμα, οι σύμμαχοι, θεωρείται βέβαιο ότι θα ζητήσουν επανεξέταση των σχεδίων για την δημιουργία αντιπυραυλικής ασπίδας στην Ευρώπη, που ως γνωστόν οδήγησε στην οργίλη αντίδραση της Μόσχας, φθάνοντας στο σημείο να προειδοποιήσει ακόμη και με την ανάληψη στρατιωτικής δράσης εναντίον κρατών-μελών του ΝΑΤΟ. Ιδιαίτερα θορυβημένοι από την κλιμάκωση της έντασης, ευρωπαίοι διπλωμάτες δήλωσαν ότι θα ζητήσουν από την Υπουργό Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον, να υιοθετήσει μια πιο συμφιλιωτική στάση έναντι της Μόσχας.

Αν και ο Ομπάμα δεν έχει ακόμη ξεκαθαρίσει την θέση του επί αυτού του ζητήματος, εντούτοις έχει επανειλημμένα εκφράσει σκεπτικισμό ως προς την χρηματοδότηση του εγχειρήματος, μέχρις ότου κριθεί, όπως δήλωσε, η αποτελεσματικότητα του. Στο ζήτημα του πολέμου στο Αφγανιστάν ωστόσο, ο Ομπάμα έχει ταχθεί υπέρ της ενίσχυσης της δράσης κατά των Ταλιμπάν. Ένδειξη τούτου είναι και η απόφαση να διατηρήσει στην θέση του τον Υπουργό Άμυνας Ρόμπερτ Γκέιτς, ο οποίος έχει επικριθεί έντονα από ορισμένες χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ όταν τις κατηγόρησε πως δεν πράττουν αρκετά.

Μέχρι σήμερα, η Βορειοατλαντική συμμαχία δεν έχει υλοποιήσει το πρόγραμμα της για ενίσχυση των χερσαίων στρατευμάτων στο Αφγανιστάν σε έμψυχο και άψυχο υλικό. Ο Γκέιτς έχει καλέσει επανειλημμένα τις χώρες-μέλη, ακόμη και αυτές που αντιτίθενται στην εμπλοκή τους σε πολεμικές επιχειρήσεις, να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις τους. Για να ανταποκριθεί τις απαιτήσεις των στρατηγών, η κυβέρνηση Ομπάμα αναμένεται να αποστείλει στο Αφγανιστάν άλλους 20-30.000 στρατιώτες, οι περισσότεροι εκ των οποίων θα αναπτυχθούν στην χώρα τους επόμενους έξι μήνες.