Azzam Tamimi
Olive Branch Press, 2007
Του Χρήστου Ιακώβου
Κριτική Βιβλίου
Στο βιβλίο του ο Άζζαμ Ταμίμι (διευθυντής του Ινστιτούτου Ισλαμικής Πολιτικής Σκέψης) προσπαθεί να παρουσιάσει εκ των έσω την εξελικτική πορεία του Ισλαμικού Αντιστασιακού Κινήματος (ΧΑΜΑΣ) με έμφαση από την εμφάνισή του το 1987, με την έναρξη της πρώτης Ιντιφάντα, έως την νίκη του στις Παλαιστινιακές εκλογές τον Ιανουάριο του 2006.
Ανιχνεύοντας τις ρίζες της οργάνωσης ο συγγραφέας ορθώς επισημαίνει ότι η Χαμάς υπήρξε το προϊόν μίας ιδεολογικής μετατόπισης που βίωσε η Παλαιστινιακή κοινωνία μετά τον καταστροφικό για τους Άραβες πόλεμο του 1967. Πιο συγκεκριμένα, μετά τον πόλεμο προέκυψε η ανάγκη, μέσα σε ένα τμήμα της Παλαιστινιακής κοινωνίας, να αναζητήσει εναλλακτική επιλογή από την κυρίαρχη τότε ιδεολογία του Νασσερικού παναραβισμού. Η Ισλαμική Αδελφότητα (από την οποία αναδύθηκε τη δεκαετία του 1980 η Χαμάς) έστρεψε την προσοχή της από τη στρατιωτική δράση, που μονοπωλούσε τότε η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (ΟΑΠ), στην ενδυνάμωση των θρησκευτικών ιδανικών της Παλαιστινιακής κοινωνίας. Σε αυτό το σημείο, ο Ταμίμι εντοπίζει και το γεγονός ότι το Ισραήλ δεν εξέλαβε αυτή την τάση ως απειλή αλλά αντιθέτως την είδε ως αντίβαρο προς την εθνικιστική και κοσμική ιδεολογία της ΟΑΠ.
Αυτή η τακτική συνεχίστηκε και μετά την ίδρυση της Χαμάς από το σείχη Αχμέντ Γιασσίν. Η δημιουργία ενός δικτύου που περιλαμβάνει τζαμιά, σχολεία, νηπιαγωγεία, πανεπιστήμια, νοσοκομεία, και άλλους οργανισμούς κοινωνικής ωφελείας διευκόλυνε τα οικονομικά και κοινωνικά εξαθλιωμένα στρώματα της Παλαιστινιακής κοινωνίας, εξασφαλίζοντας από αυτά ευρεία υποστήριξη. Αντιθέτως, η ΟΑΠ, μετά τη δημιουργία της Παλαιστινιακής Αυτοδιοίκησης (1994), ενδιαφέρθηκε περισσότερο για την ενίσχυση της δικής της υποδομής και τη διατήρηση του ηγεμονικού της ρόλου, τόσο πολιτικά όσο και οικονομικά στις Παλαιστινιακές περιοχές.
Ο συγγραφέας διατυπώνει μία κοινή πλέον θέση ανάμεσα στους ιστορικούς ότι μετά την έναρξη της κρίσης το 2000, η δύναμη και επιρροή της Χαμάς αυξήθηκε λόγω της σταδιακής καταστροφής της υποδομής της Παλαιστινιακής Αυτοδιοίκησης και της υπόσκαψης του Αραφάτ από το Ισραήλ. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο η Χαμάς παρουσιάστηκε ως η εναλλακτική επιλογή για τη σύγκρουση με το Ισραήλ.
Ο Ταμίμι θεωρεί ότι η Χαμάς κατάφερε μακροπρόθεσμα να αποκτήσει κεντρικό ρόλο στα Παλαιστινιακά πολιτικά πράγματα εξαιτίας τριών παραγόντων: πρώτον, στην αποτυχία των ειρηνευτικών προσπαθειών, δεύτερον στη σταθερή υποστήριξη προς το εθνικό όραμα επαναφοράς στην πολιτική κατάσταση προ του 1948, κάτι που σημαίνει καταστροφή του εβραϊκού κράτους και τρίτον στην ανάπτυξη δικτύου κοινωνικών υπηρεσιών.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το τμήμα του βιβλίου που αφορά την εσωτερική δομή και την ιδεολογική ανάπτυξη της οργάνωσης. Ο συγγραφέας εξηγεί ότι η Χαμάς χωρίζεται σε δύο τμήματα: στο τμήμα που ασχολείται με το κοινωνικό δίκτυο και στο στρατιωτικό τμήμα που είναι υπεύθυνο για την εκπαίδευση μαχητών και την ανάληψη στρατιωτικής δράσης, το οποίο είναι γνωστό ως Ταξιαρχίες Ιζζαντίν αλ Κάσσαμ. Θέλοντας να διαχωρίσει την ιδεολογία της Χαμάς, η οποία είναι προϊόν της εξελικτικής πορείας του ισλαμικού κινήματος στην Παλαιστίνη από το 1967, από την αντίληψη της «τρομοκρατικής ιδεολογίας» που επικρατεί στη Δύση περιπίπτει στο σφάλμα να περιοριστεί στην ερμηνεία της στρατιωτικής δράσης της οργάνωσης, ακόμη και για τις επιθέσεις αυτοκτονίας, μέσα στο πλαίσιο του αντικατοχικού / αντιαποικιακού αγώνα παραγνωρίζοντας το γενικότερο φιλοσοφικό ερώτημα: Που τελειώνουν τα όρια ενός απελευθερωτικού αγώνα και που αρχίζουν τα όρια της τρομοκρατίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούνται οι φίλοι που καταθέτουν τις απόψεις τους να χρησιμοποιούν ψευδώνυμο για να διευκολύνεται ο διάλογος. Μηνύματα τα οποία προσβάλλουν τον συγγραφέα του άρθρου, υβριστικά μηνύματα ή μηνύματα εκτός θέματος θα διαγράφονται. Προτιμήστε την ελληνική γλώσσα αντί για greeklish.