Crude World: The Violent Twilight of Oil

Peter Maass
Crude World: The Violent Twilight of Oil
Alfred A.Knopf, 2009

Του Michael Hirsh The New York Times Book Review
Το πετρέλαιο είναι η κατάρα του σύγχρονου κόσμου – είναι «τα κόπρανα του διαβόλου»: τάδε έφη ο πρώην Υπουργός Πετρελαίου της Βενεζουέλας, Χουάν Αλφόνσο, πατέρας του ΟΠΕΚ και κάτι πρέπει να ξέρει για να το λέει αυτό. Η ακόρεστη ανάγκη μας για το πετρέλαιο μάς έχει φέρει την υπερθέρμανση του πλανήτη, τον Ισλαμικό ριζοσπαστισμό και την περιβαλλοντική καταστροφή. Μετέτρεψε τις ΗΠΑ και την Κίνα, τους δύο μεγαλύτερους καταναλωτές πετρελαίου, σε λαίμαργους, ανεύθυνους εθισμένους που δεν μπορούν να δουν πέρα από την επόμενη χρήση. Με λίγες εξαιρέσεις, όπως η Νορβηγία και τα ΗΑΕ, το πετρέλαιο δεν ωφελεί ούτε και τους λαούς από τους οποίους αντλείται. Το αντίθετο μάλιστα: οι περισσότερες πλούσιες σε πετρέλαιο χώρες έχουν καταδικαστεί σε μια μόνιμη κατάσταση κλεπτοκρατίας από λίγους, φτώχειας για τους υπόλοιπους, χρόνια αναδρομικότητα και, ό,τι χειρότερα, απώλεια της εθνικής ψυχής.

Ποτέ δεν θα είναι εσπευσμένη η όποια απόφαση να το ξεφορτωθούμε. Αυτό είναι το μήνυμα του μικρού αλλά δυναμικού βιβλίου του Peter Maass, «Crude World: The Violent Twilight of Oil». Τροφοδοτώντας καλύτερες και ταχύτερες μεταφορές και φωτίζοντας πόλεις και εργοστάσια, το πετρέλαιο χωρίς αμφιβολία υπήρξε αναγκαίο για τις νεωτερικές οικονομίες. Αλλά επίσης το πετρέλαιο έκανε δυνατούς τους πιο καταστροφικούς πολέμους στην ιστορία και έχει αφήσει την ανθρώπινη κοινωνία σε ένα ιστορικό αδιέξοδο. Παρά τις σημερινές εκκλήσεις και κραυγές, δηλώνει ο Maass, φαίνεται ότι είμαστε ανίκανοι να κινηθούμε πέραν μιας βασιζόμενης στο πετρέλαιο οικονομίας και ως εκ τούτου σύντομα θα συναντήσουμε τον τοίχο.

Ο Maass, συνεργάτης του Περιοδικού των ΝΥΤ, τείνει να υιοθετεί τις προβλέψεις των σκεπτικιστών ως προς την βιομηχανία όπως ο Μάθιου Σίμονς, ο οποίος επιχειρηματολογεί ότι σύντομα η γη θα πάρει την κατιούσα όσον αφορά τα υπάρχοντα αποθέματα πετρελαίου. Ακόμα και με τις πρόσφατες μειώσεις των τιμών, το πετρέλαιο που έχει απομείνει για να ανακαλυφθεί θα είναι δυσκολότερο και πιο ακριβότερο να εξορυχθεί. Η περυσινή τιμή των $147 το βαρέλι ήταν απλώς μια «πρόγευση του τι μας περιμένει», γράφει ο Maass.

Παρόλα αυτά, οι φθίνουσες στατιστικές τις προσφοράς πετρελαίου είναι λιγότερο ενδιαφέρουσες από την ανάδειξη της σκληρότητας και απανθρωπιάς της ανθρώπινης επιθυμίας γι’ αυτό το «βίαιο και εθιστικό τοξικό ποτό» όπως το ονομάζει. Το βιβλίο του μας διδάσκει ένα, κατά τ’ άλλα, παλιό μάθημα: ότι ο πραγματικός πλούτος των εθνών δεν ανακαλύπτεται στη γη, αλλά δημιουργείται από την εφευρετικότητα και τον ιδρώτα των πολιτών.

«Πολύ συχνά μια απόρροια της διαδικασίας του πολιτικού διϋλισμού λαμβάνει χώρα για να εξυγιανθεί η αλήθεια από αυτά που γίνονται προκειμένου να μείνει το πετρέλαιο στα χέρια φιλικών κυβερνήσεων. Έχουν διαφθαρεί και οι πολιτικοί έχουν ανακουφιστεί από την ανάγκη να δείξουν υπευθυνότητα εφόσον μπορούν να αγοράσουν καλά δικτυωμένους ξένους για την ασφάλεια που χρειάζονται κατά των δικών τους πολιτών.

Μέχρι και το τέλος του κατηγορητηρίου του Maass, ο καθένας θα θέλει τον τρόμο να τελειώσει. Άντε να φύγουμε από το πετρέλαιο! Είναι όντως δελεαστικό να φανταστούμε τι είδους παγκοσμιοποίηση θα είχαμε σήμερα εάν ο Μάς Στάινεκε και η ομάδα του από την Στάνταρντ Όιλ της Καλιφόρνια δεν ανακάλυπτε τόσο πετρέλαιο σαν τρυπούσαν την Σαουδική Αραβία δημιουργώντας το πρώτο απόθεμα το 1938. Εάν επενδύετο λιγότερη ανθρώπινη εφευρετικότητα στην εξερεύνηση του πετρελαίου τα τελευταία 70 χρόνια και περισσότερη στην ανάπτυξη άλλων πηγών ενέργειας, η παγκόσμια οικονομία –και το περιβάλλον θα ήταν σε πολύ καλύτερη κατάσταση. Και το Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου στην Νέα Υόρκη θα ήταν ακόμα εκεί.