Η πολιτική αλλαγή στη Σαουδική Αραβία

Tου David Ignatius - Aρθρογράφου της Washington Post

Στην κεντρική λεωφόρο της σαουδαραβικής πρωτεύουσας Ριάντ υπάρχει ένα επιβλητικό κτίριο σε σχήμα ανεστραμμένης πυραμίδας, όπου στεγάζονται τα κεντρικά γραφεία του υπουργείου Εσωτερικών. Πρόκειται για ένα μέρος που φοβίζει τους φιλελευθέρους της χώρας, χαροποιεί τους συντηρητικούς και συμβολίζει το ασφυκτικό δίκτυο ασφάλειας που περιβάλλει το Βασίλειο. Είναι επίσης η βάση του νέου διαδόχου του σαουδαραβικού θρόνου και πιθανότατα μελλοντικού βασιλέα, Ναγιέφ Μπιν Αμπντούλ Αζίζ.

Καθ’ όλη τη διάρκεια των αναταραχών της Αραβικής Ανοιξης, η Σαουδική Αραβία παρέμεινε αξιοσημείωτα ήρεμη. Το γεγονός οφείλεται εν μέρει στη δημοφιλία του Βασιλιά Αμπντάλα και εν μέρει στην αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών ασφαλείας του πρίγκιπα Ναγιέφ. Και στο Βασίλειο βέβαια πραγματοποιήθηκαν διαδηλώσεις, κυρίως από τους σιίτες των ανατολικών περιοχών της χώρας, αλλά τέθηκαν υπό έλεγχο, χωρίς το αιματοκύλισμα που είδαμε αλλού.

Τι μέλλει γενέσθαι λοιπόν στο Βασίλειο; Το ερώτημα αυτό κυριαρχεί στις συζητήσεις τόσο των ντόπιων, όσο και των ξένων, από τότε που ο 78χρονος Ναγιέφ ορίστηκε διάδοχος του θρόνου, μετά τον θάνατο του πρίγκιπα Σουλτάν. Η σταθερότητα στη Σαουδική Αραβία αποκτά ιδιαίτερη σημασία από τη στιγμή που η βία εξαπλώνεται στην Αίγυπτο και τη Συρία.

Ο Ναγιέφ αποτελεί μυστήριο ακόμη και για τους περισσότερους Σαουδάραβες. Θεωρείται ότι τρέφει συμπάθειες για το ισλαμικό ιερατείο της χώρας, κάτι που τον καθιστά αντιπαθή στους προοδευτικούς. Εχει επίσης προβεί σε ανησυχητικές δηλώσεις για την 11η Σεπτεμβρίου, αμφισβητώντας ότι στο χτύπημα συμμετείχαν Σαουδάραβες αεροπειρατές, παρότι έχει πράγματι λάβει μέτρα για την καταπολέμηση της Αλ Κάιντα. Τον περιγράφουν ως ντροπαλό, διαβασμένο και καλό μάνατζερ. Πέραν αυτών όμως, ελάχιστα γνωρίζουν οι περισσότεροι αναλυτές.

Η επιλογή του Ναγιέφ προκάλεσε μία από τις σπάνιες δημόσιες αντιπαραθέσεις στη βασιλική οικογένεια την περασμένη εβδομάδα, όταν ο φιλελεύθερος πρίγκιπας Ταλάλ, ένας από τους μεγαλύτερους σε ηλικία υποψήφιους διαδόχους που δεν επελέγησαν, παραιτήθηκε από τη θέση του στο γνωμοδοτικό συμβούλιο για τη διαδοχή.

Το μήνυμα που θέλει να στείλει ο Ναγιέφ και οι κοντινοί του σύμβουλοι είναι αυτό της συνέχειας. Οπως διαβεβαίωσε ανεπισήμως ο ίδιος τον περασμένο μήνα τον Αμερικανό αντιπρόεδρο, Τζο Μπάιντεν και όπως μου είπε άνθρωπος του περιβάλλοντός του, οι πολιτικές που θα ακολουθήσει ο Ναγιέφ είναι ίδιες με αυτές του Αμπντάλα: «Θα συνεχίσουμε τις μεταρρυθμίσεις, με τους δικούς μας ρυθμούς και με το δικό μας χρονοδιάγραμμα». Σχολιάζοντας την ανατροπή του Χόσνι Μουμπάρακ στην Αίγυπτο, τον περασμένο Φεβρουάριο, ο σύμβουλος του Ναγιέφ μού είπε: «Οι σοφοί άνθρωποι μαθαίνουν από τα λάθη των άλλων».

Σε συνέντευξη που μου παραχώρησε εδώ στο Ριάντ, ο πρίγκιπας Σαούντ αλ Φαϊζάλ, υπουργός Εξωτερικών του Βασιλείου, μου είπε: «Δεν μπορώ να φανταστώ ότι όταν αναλάβει ο Ναγιέφ θα αλλάξει την πορεία της χώρας. Ο Ναγιέφ είναι μέλος της κυβέρνησης και έχει συμφωνήσει με όλες τις αποφάσεις που έχει λάβει ο βασιλιάς. Αν τα βλέπει λοιπόν όλα καλά, γιατί να τα αλλάξει;».

Πάντως, η αντικατάσταση του Αμπντάλα δεν θα είναι εύκολη υπόθεση. Πρόκειται για έναν πολύ δημοφιλή βασιλιά, πολύ περισσότερο δημοφιλή απ’ ό,τι αντιλαμβάνονται συνήθως οι ξένοι. Οταν ανέβηκε στον θρόνο, το 1998, εθεωρείτο ακραιφνής συντηρητικός, ο οποίος βρισκόταν σε αγαστή συνεργασία με τους φυλάρχους και τους ιερείς, δεχόταν δηλαδή την ίδια κριτική που δέχεται σήμερα ο Ναγιέφ. Αλλά ο Αμπντάλα αποδείχθηκε κατά κάποιο τρόπο μεταρρυθμιστής: επανέφερε την ισορροπία στη Σαουδική Αραβία, ενισχύοντας την κεντρική εξουσία και περιορίζοντας κάπως την επιρροή των κληρικών. Ορισμένοι ελπίζουν ότι το ίδιο θα κάνει και ο Ναγιέφ.

Για να καταλάβει κανείς πόσο δημοφιλής είναι ο Αμπντάλα, αρκεί να ακούσει τα σχόλια μιας νεαρής προοδευτικής δημοσιογράφου, ονόματι Μπαρέα Αλζουμπίντι, η οποία πρόσφατα έκανε το αδιανόητο, λέγοντας δημοσίως στην τηλεόραση ότι οι αυστηροί νόμοι του Βασιλείου στην ουσία δεν προστατεύουν τις γυναίκες. Επανέλαβε την κριτική της με γενναιότητα, σε συνέντευξη που μου παραχώρησε, αλλά το πιο ενδιαφέρον σχόλιό της ήταν αυτό που έκανε για τον βασιλιά: «Νιώθουμε ότι είναι κοντά στον λαό και ότι μας προστατεύει».

Η πρόκληση για τον Ναγιέφ είναι να αγγίξει τη νέα γενιά των Σαουδαράβων, χωρίς να χάσει τα ερείσματά του στο μουσουλμανικό κατεστημένο. Η υποστήριξη των κληρικών βοήθησε τον οίκο των Σαούντ να αποφύγει την καταιγίδα που σαρώνει τον υπόλοιπο αραβικό κόσμο. Πρόσωπα - κλειδιά στη βασιλεία του Ναγιέφ θα είναι οι γιοι του, Σάουνα και Μοχάμεντ, οι οποίοι υπηρετούν ο μεν πρώτος ως προσωπάρχης του και ο δε δεύτερος ως επικεφαλής της αντιτρομοκρατικής υπηρεσίας. Αμφότεροι έχουν πολύ καλό όνομα στη Δύση.

Ιδού λοιπόν πώς συνοψίζει την κατάσταση ένα από τα σοφότερα πρόσωπα στον αραβικό κόσμο, ο πρίγκιπας Σαούντ: «Η Σαουδική Αραβία οδεύει προς την κατεύθυνση της μεγαλύτερης συμμετοχής του λαού στα κοινά. Ποτέ δεν μπορείς να αποφύγεις την εκπλήρωση των επιθυμιών του κόσμου, ανεξάρτητα από τη μορφή διακυβέρνησης που έχεις. Η πολιτική αλλαγή στη Σαουδική Αραβία μπορεί να μην έλθει τόσο γρήγορα όσο μία επανάσταση. Αλλά όσο περισσότερες αλλαγές γίνονται, τόσο περισσότερο αλλάζει η χώρα». Ελπίζουμε ότι η εκτίμηση αυτή είναι σωστή και ότι η αλλαγή και η σταθερότητα θα επιτύχουν μια ισορροπία στο Βασίλειο.

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_world_2_27/11/2011_464349