Τρίτη 15 Μαΐου 2012

Η «επώαση του αυγού» του εθνικισμού και oι "ευθύνες"

Θανάσης Αθανασίου

 Η άνοδος της ακροδεξιάς προκαλεί αναταραχές σε ολόκληρη την Ευρώπη και προβληματισμούς τόσο στους ηγέτες ανά το παγκόσμιο όσο και στις τάξεις των πολιτών. Ιδιαίτερα δε, οργή και αγανάκτηση εκφράζουν όλοι όσοι πολέμησαν τον ναζισμό-χιτλερισμό και τον φασισμό. Αρκετοί είναι εκείνοι που εκφράζουν τη λύπη και τη δυσαρέσκεια τους επειδή οι αγώνες τους δεν βρήκαν «αντίκρισμα» στη σύγχρονη ιστορία καθώς οι λανθασμένοι χειρισμοί των σημερινών πολιτικών συνέβαλαν στην «επώαση του αυγού» του φασισμού και στην έξαρση του εθνικισμού. Οι μουσουλμάνοι στην Ευρώπη δεν θεωρούνταν μέχρι πρότινος ως «απειλή» για τους ευρωπαίους. Στις μέρες μας όμως η ενίσχυση αυτών των συνόλων ακόμα και σε "ιδεολογικό" πλαίσιο, τους μετατρέπει σε ένα είδος «εσωτερικού εχθρού» ενώ η ανασφάλεια της Ευρώπης ως προς την ταυτότητα και τη διατήρηση της «φυλής» προκαλεί την έξαρση του εθνικισμού.

Η ακροδεξιά μας πάει πίσω…(χρονικά)

Το Ισλάμ και η ευρωπαϊκή ακροδεξιά

Ηχηρά μηνύματα που όλως παραδόξως δεν ακούγονταν

Ένοχη… η ανασφάλεια

Μουσουλμάνοι: Ένα είδος «εσωτερικού εχθρού;»

Δυσδιάκριτα τα σύνορα Ευρώπης –Ισλάμ

Τα σύνορα Ευρώπης –Ισλάμ χαρακτηρίζονται πλέον ως δυσδιάκριτα ενώ ηχηρά μηνύματα που όλως παραδόξως δεν ακούγονταν, αποτελούν η διαφορετικότητα μεταξύ της ελευθερίας και του ορθολογισμού, όπως εκφράζονται από την Ευρώπη και η διαφορετική κουλτούρα που εκφράζει το Ισλάμ, που ενίοτε πρακτικά λαμβάνει τη μορφή των αντιπαραθέσεων γύρω από την κατασκευή τζαμιών και του θέματος της μαντίλας στη Βόρεια Ευρώπη.

Το τελευταία χρόνια παρατηρείται μία σταδιακή ισχυροποίηση των ριζοσπαστικών εθνικιστικών κινημάτων στον ευρωπαϊκό χώρο.

Πολιτικά θέματα που μέχρι σήμερα ήταν περιθωριοποιημένα στον ευρωπαϊκό πολιτικό λόγο ή ακόμη ξεχασμένα και ταυτισμένα με απαγορευτικές, της μνήμης και της διανοίας, ιστορικές περιόδους της Ευρώπης, τώρα επανέρχονται στο επίκεντρο της πολιτικής ρητορικής και πρακτικής, καθώς ολοένα και περισσότερα κόμματα, με διαφορετικούς ιδεολογικούς ορίζοντες υιοθετούν μέρος ή «κλέβουν συνθήματα» από το ρητορικό φάσμα της ακροδεξιάς, δήλωσε στο Sigmalive ο Διευθυντής του Διευθυντής του Κυπριακού Κέντρου Μελετών (ΚΥΚΕΜ) Χρήστος Ιακώβου, αποκωδικοποιώντας το σύγχρονο αλλά αναχρονιστικό «φαινόμενο» της ανόδου της ακροδεξιάς.

Ο Κ. Ιακώβου, πρόσθεσε πως μετά το ιστορικό τέλος του δίπολου «Ανατολής-Δύσης» έχει εμφανισθεί πλέον αυτό του «Ισλάμ» - «Δύσης». Ο ατομισμός, η ανοχή, η ελευθερία και ο ορθολογισμός της μεταπολεμικής Ευρώπης αντιπαρατίθενται με την περιχαράκωση ή ακόμη γκετοποίηση των μουσουλμάνων στην Ευρώπη, την διαφορετική κουλτούρα που εκφράζει το Ισλάμ, που ενίοτε πρακτικά λαμβάνει τη μορφή των αντιπαραθέσεων γύρω από την κατασκευή τζαμιών και του θέματος της μαντίλας στη Βόρεια Ευρώπη.

Ηχηρά μηνύματα που όλως παραδόξως δεν ακούγονταν

Αυτά τα θέματα, μέχρι πριν από μερικά χρόνια συνιστούσαν ηχηρά μηνύματα έγκαιρης προειδοποίησης γι’ αυτά που εξελίσσονται σήμερα, είπε ο κ. Ιακώβου προσθέτοντας ότι «η 11η Σεπτεμβρίου, το ξεφύτρωμα ομάδων φανατικών Ισλαμιστών και ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας έχουν καταστήσει γόνιμο το έδαφος για την αναγέννηση αυτής της παράδοσης».

Πολύ περιορισμένη ήταν η επιρροή στις Ευρωπαϊκές κοινωνίες των μουσουλμάνων, ενόσω ο μουσουλμανικός πληθυσμός της Ευρώπης αποτελείτο από ελεύθερους άνδρες, που κατέφθαναν στην Ευρώπη ως εργάτες, και το Ισλάμ και αποτελούσε ένα μη ευδιάκριτο φαινόμενο. Ήταν η περίοδος που στην Ευρώπη το Ισλάμ δεν αποτελούσε αντικείμενο συζήτησης.

Από τα τέλη όμως της δεκαετίας του 1970, μία δυναμική διαδικασία πρόκλησης άρχισε να εκτυλίσσεται στις ευρω-μουσουλμανικές σχέσεις, προκαλώντας ποικίλες συμπεριφορές από αμφότερες τις πλευρές, όπου σε αρκετές περιπτώσεις περιλαμβάνονται και πράξεις βίαιων αντιπαραθέσεων, επεσήμανε ο κ. Ιακώβου.

Οι ευρέως ομοιογενείς, ευρωπαϊκές κοινωνίες αντιμετωπίζουν σήμερα νευρικά τις νέες πολυπολιτισμικές πραγματικότητες. Αυτή η εξέλιξη προέκυψε, σύμφωνα με το ΚΥΚΕΜ, από το γεγονός ότι πολλοί στην Ευρώπη βρίσκουν την επιμονή των μουσουλμάνων να τηρούν τις θρησκευτικές τους παραδόσεις, είτε έχουν να κάνουν με ενδυματολογικές επιλογές είτε με τις κοινωνικές σχέσεις, να είναι αντιπαθής και ακόμη προκλητική, έως απειλητική για τον κοσμικό χαρακτήρα της Ευρώπης.

Στόχοι εχθρικής συμπεριφοράς γίνονται οι μουσουλμάνοι κατά τη διάρκεια περιόδων οικονομικής ύφεσης, αφού εκλαμβάνονται ως παράσιτα στις κοινωνίες μέσα στις οποίες ζουν, γεγονός που καταδεικνύει ότι οι μουσουλμάνοι στην Ευρώπη αποτελούν μία υποβαθμισμένη ομάδα. Εντονότερο γίνεται σε αρκετές περιπτώσεις αυτό το πρόβλημα αφού αρκετοί μουσουλμάνοι στην Ευρώπη βρίσκουν καταφύγιο σε ριζοσπαστικές μορφές του Ισλάμ, προκειμένου να ενισχύσουν την ταυτότητά τους, με αποτέλεσμα να αποξενώνονται ακόμη περισσότερο.

Ένοχη… η ανασφάλεια

Στην πραγματικότητα, πίσω από όλο θέμα για το μουσουλμανικό ζήτημα στην Ευρώπη κρύβεται η ανασφάλεια γύρω από την ευρωπαϊκή ή εθνική ταυτότητα, εκτιμά ο κ. Ιακώβου. Ο Διευθυντής του ΚΥΚΕΜ τονίζει ότι πολλοί κρούουν το κώδωνα του κινδύνου ότι τείνει να καταστεί παρελθόν, η εποχή της Ευρώπης των «λευκών χριστιανών», που μπόρεσε και συμπεριέλαβε παλαιότερα τους εβραίους και τους μαύρους.

Μουσουλμάνοι: Ένα είδος «εσωτερικού εχθρού;»

Εντός των τειχών βρίσκεται τώρα ο Μουσουλμάνος –ο Σαρακηνός Άραβας ή ο Οθωμανός Τούρκος, που κάποτε σηματοδοτούσαν τους γεωγραφικούς και πολιτισμικούς γείτονες της Ευρώπης, σημείωσε ο κ. Ιακώβου, προσθέτοντας πως αυτό αποτελεί, για πολλούς, ένα είδος «εσωτερικού εχθρού».

Δυσδιάκριτα τα σύνορα Ευρώπης –Ισλάμ

Από την περιφέρεια της Ευρώπης, οι Μουσουλμάνοι βρίσκονται στο κέντρο των μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων και, κατ’ επέκταση, τα σύνορα Ευρώπης και Ισλάμ, γίνονται ολοένα και πιο δυσδιάκριτα.

Η μουσουλμανική παρουσία στην Ευρώπη, πέρα από τις πολυεπίπεδες προκλήσεις, τόσο ως προς την εγκατάσταση όσο και ως προς την ενσωμάτωση, θα γίνεται ένα μείζον πολιτικό ζήτημα για το μέλλον του ευρωπαϊκού υπερεθνικού θεσμού, επισημαίνει το ΚΥΚΕΜ.

Εξέλιξη εξαιρετικά σημαντική σε μία περίοδο όπου η Ευρώπη θα βρίσκεται σε μία διαδικασία μετασχηματισμού των συλλογικών της ταυτοτήτων ενώ ταυτόχρονα οι ευρωπαίοι θα επιδιώκουν να εντάξουν το Ισλάμ στο δικό τους κοινωνικό και πολιτιστικό πλαίσιο. Όλα αυτά θα συντελούνται μέσα από μία διαδικασία όπου θα είναι έντονα: α) η προσαρμογή και αντίδραση στις προκλήσεις σε θέματα ταυτότητας β) η εμβάθυνση σε θέματα πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής ολοκλήρωσης και γ) η διαδικασία παγκοσμιοποίησης, κατέληξε ο κ. Ιακώβου. athanasiout@sigmalive.com

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Παρακαλούνται οι φίλοι που καταθέτουν τις απόψεις τους να χρησιμοποιούν ψευδώνυμο για να διευκολύνεται ο διάλογος. Μηνύματα τα οποία προσβάλλουν τον συγγραφέα του άρθρου, υβριστικά μηνύματα ή μηνύματα εκτός θέματος θα διαγράφονται. Προτιμήστε την ελληνική γλώσσα αντί για greeklish.